INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Maurycy Konopnicki h. Jastrzębiec  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1967-1968 w XIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Konopnicki Maurycy h. Jastrzębiec (2. poł. XVIII w.), rotmistrz konfederacji barskiej. Syn Aleksandra, podczaszego żytomierskiego (zm. przed 1768), i Joanny Iwańskiej, używał przydomka Boleszczyc. Ożeniony z Konstancją Kietlicz Rayską, otrzymał w r. 1765 jako wiano żony Perzowice w Siewierskiem. Był jednym z organizatorów konfederacji krakowskiej i 21 VI 1768 r. podpisał akt jej zawiązania pod marszałkiem Michałem Czarnockim. W lipcu i sierpniu jako rotmistrz brał udział na czele nowo zaciężnej chorągwi w obronie Krakowa. Po kapitulacji miasta (17 VIII) znaczną część ludzi jego oddziału popędzono na Sybir, a sam K. za poręczeniem kogoś z regalistów, po złożeniu recesu, został zwolniony i powrócił na gospodarstwo. Ok. 15 III 1769 r. aresztowany w domu przez Rosjan, osadzony został w Krakowie. Po zwolnieniu zaciągnął się w stopniu rotmistrza do oddziałów konfederacji wielkopolskiej. Dn. 2 II 1770 r., w czasie przygotowań do wyprawy na stolicę, K. otrzymał od marszałka Ignacego Malczewskiego ordynans ścigania dezerterów, zbierania tułających się oddziałów i egzekwowania zaległych podatków z obu województw wielkopolskich. Wśród tych czynności popadł w konflikt z płkiem Antonim Morawskim, który usiłował pochwycić K-ego. W połowie kwietnia K. zabiegał z ramienia marszałka Malczewskiego o pomoc konfederacji wieluńskiej i sieradzkiej w celu wspólnego uwolnienia Poznania. Nie uznając władzy nowego (od 15 III) regimentarza Antoniego Sieroszewskiego, został przez niego w pierwszej połowie czerwca osadzony w areszcie. Wypuszczony za wstawiennictwem Stanisława Morzkowskiego, marszałka wieluńskiego, przydzielony był (w czerwcu) ze swą chorągwią, wydzieloną z konfederacji wielkopolskiej, pod bezpośrednie rozkazy Józefa Zaremby, komendanta prowincji wielkopolskiej.
Odbywając z polecenia Zaremby rekonesans w pow. lelowskim, został 29 VII w Zędku w księstwie siewierskim zaskoczony przez Prusaków, którzy zrabowali mu konie, broń i sprzęt wojskowy. W październiku, w czasie wspólnej wyprawy K. Pułaskiego i J. Zaremby na Poznań K. utrzymywał łączność między obu komendantami. W grudniu, podczas konfliktu Zaremby z Malczewskim, opowiedział się po stronie tego ostatniego. Po kapitulacji Malczewskiego pod Bukiem, w styczniu 1771 r., Zaremba odebrał K-emu dowództwo nad chorągwią oraz przetrzymał go czas jakiś w areszcie. Dopiero na ponowną w końcu czerwca interwencję S. Morzkowskiego otrzymał z powrotem swój oddział. Wciąż jednak przechowując urazę do Zaremby, porzucił w końcu 1771 r. jego partię i przeszedł pod rozkazy K. Pułaskiego. Zimą r. 1771/2 zajęty był gromadzeniem dla twierdzy jasnogórskiej żywności, ściąganej z terenów woj. krakowskiego, sieradzkiego i kaliskiego. Zaremba, uważając działalność oddziałów Pułaskiego na obszarach sobie podległych za nielegalną, kazał pochwycić K-ego, chcąc przymusić go do przedłożenia kalkulacji z prowadzonych egzekucji. Czujny wobec swoich K. dał się natomiast 6 III zaskoczyć w Suchcicach płkowi Łopuchinowi. Z Piotrkowa odesłano go w połowie tego miesiąca do Łowicza. Stąd do Warszawy i niewątpliwie dalej na Syberię. Na tym urywają się wiadomości o losach życia K-ego.

Boniecki; – Pułaski K., Z życia księżnej Kurońskiej, W. 1890 s. 192; Zawadzki M., Materiały historyczno-genealogiczne, Kr. 1926 II 246; – Materiały do konfederacji barskiej r. 1767–1768, Zebr. S. Morawski, Lw. 1854; Mączeński W., Dziennik zdarzeń w mieście Krakowie w czasie konfederacji barskiej, Wyd. W. Konopczyński, Kr. 1911; – AGAD: Inscr. grodz. wieluńskie nr 125 k. 283–4, nr 126 k. 36–7, Zbiory Branickich z Suchej 64–81 k. 72; Arch. Państw. w Ł.: Zbiory Bartoszewiczów rkp. 300 s. 7; Arch. Państw. w P.: Akta grodz. pozn. nr 562 r. 1770 k. 9v., 11, Akta grodz. kościańskie nr 204 r. 1771 k. 346; B. Kórn.: Arch. Zaremby (stare sygn.) I 29, I 52, I 70, II 101, II 133 (korespondencja K-ego), II 166, II 181, III 192, IV 301, (nowe sygn.) 2116, 2122; Zbiory Zakł. Dok. IH PAN w Kr.: rkp. bez sygn.


Wacław Szczygielski

 

 
 

Powiązane artykuły

 

Powstanie Kościuszkowskie

Insurekcja kościuszkowska rozpoczęta 24 marca 1794 roku, zakończona 16 listopada 1794 roku, to powstanie narodowe początkowo przeciwko Rosji, później także skierowane przeciwko Prusom. Jedno z najbardziej......

Bitwa Pod Racławicami, 4 kwietnia 1794 r.

24 marca 1794 roku na rynku krakowskim ogłoszony został „Akt powstania obywatelów mieszkańców województwa krakowskiego”, dający początek powstaniu kościuszkowskiemu, jednemu z przełomowych......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.